MUZY

---

Imię: Muzy

Patronat: opiekunki sztuk

Rodzice: Zeus i Mnemozyne (bogini pamięci)

Rzymski odpowiednik: Kameny

Historia:

Muzy były córkami Mnemozyny i Zeusa, boskimi towarzyszkami Apollina (noszącego miano MUSAGETESA), opiekunkami sztuk. Często nazywano Pierydami, od leżącej na wschód od Olimpu krainy – PIERRI – domniemanego miejsca ich narodzin, które stało się pierwszym ośrodkiem ich kultu. Często łączone były z kultem Dionizosa, wywierającym dziki i żywiołowy wpływ.

Było ich dziewięć:

• Kalliope – patronka eposu,
• Klio – muza historii,
• Euterpe – patronka muzyki lekkiej,
• Talia – muza komedii,
• Melpomena – muza  tragedii,
• Erato –muza poezji miłosnej,
• Polihymnia – muza patronka sakralnej pieśni chóralnej,
• Urania – patronka astronomii.

Pierwsze wersje mitu wymieniają tylko trzy, a potem cztery muzy, były to:

• Melete,
• Mneme,
• Aojde.

Kult:

Ośrodkami kultu Muz były poświęcone im święte źródła, których wodom przypisywano moc twórczej inspiracji. Na szczycie góry HELIKON, gdzie biły źródła – Hippokrene, Aganippe, Permessos -  Muzy miały swój własny święty gaj i świątynię – MUSEJON. Na Parnasie znajdowało się słynne źródło KASTALIA, a w Pierii – PIMPLEJA.

W sztuce:

W okresie przedklasycznym Muzy ukazywano grupowo, wszystkie były ubrane bardzo podobnie, z atrybutami takimi jak – lira, harfa, flet albo ze zwojami manuskryptów.

CHAREKTERYSTYKI:

Kaliope (Kalliope)

Status: Muza

Patronat: poezja heroiczna, filozofia, retoryka

Rodzice: Zeus i Mnemozyne (bogini pamięci)

Atrybut: tabliczka, rylec, laur, zwój

Charakterystyka:

Uważana była za najważniejszą i najstarszą ze wszystkich Muz. Żona Apollina (choć nie we wszystkich wersjach mitu). Była matka Linosa i Orfeusza. W sztuce przedstawiano ją siedzącą, zamyśloną, trzymającą w dłoni tabliczkę i rylec. Czasami ukazywano ją stojącą, z wieńcem na głowie, z manuskryptem lub zwojem w ręku; wokół niego wiła się mała gałązka lauru.

Klio

Status: Muza

Patronat: historia

Rodzice: Zeus i Mnemozyne (bogini pamięci)

Atrybut: półotwarty zwój zapisanego papirusu lub trąba, klepsydra

Charakterystyka:

Klio była Muzą historii, opiewała czyny bohaterów. Przedstawiano ją z rulonem pergaminu lub trąbą (symbolizującą rozgłos), niekiedy z klepsydrą - symbolem minionego czasu.

Euterpe

Status: Muza

Patronat: poezja liryczna, muzyka lekka

Rodzice: Zeus i Mnemozyne (bogini pamięci)

Atrybut: flet, aulos

Charakterystyka:

Była muzą poezji lirycznej, patronką lekkiej i przyjemnej muzyki oraz gry na flecie. W sztuce przedstawiano ją zwykle z fletem lub podwójną fletnią zwaną AULOSEM.

Talia

Status: Muza

Patronat: komedia

Rodzice: Zeus i Mnemozyne (bogini pamięci)

Atrybut: maska komiczna, gałązka bluszczu, kij pasterski

Charakterystyka:

Talia była Muzą komedii i sielskiego życia. Przedstawiano ją z maską teatralną w jednej ręce, z gałązką w drugiej. Jej głowę zdobił bluszcz, pamiątka kultu bachicznego. Z jej ramion spływała luźna chusta z frędzlami, w dłoni dzierżyła kij pasterski. W prawej ręce trzymała maskę komiczną.

Melpomene

Status: Muza

Patronat: tragedia

Rodzice: Zeus i Mnemozyne (bogini pamięci)

Atrybut: maska tragiczna, niekiedy maczuga, zwój, krótki miecz

Charakterystyka:

 Melpomene była jedną z dziewięciu Muz, patronką tragedii. W sztuce przedstawiano ją z maską tragiczną w jednej ręce, czasem z maczugą w drugiej (pojawiała się tutaj prawdopodobnie w związku z Heraklesem, uważanym za postać tragiczną). Była ukazywana jako młoda kobieta – poważna i pełna godności, stojąca z nogą opartą na skale. Z jej ramion niedbale zwisała chusta, a na głowie znajdował się wieniec z gałązek cyprysu.

Polihymnia

Status: Muza

Patronat: sakralna pieśń chóralna i hymny

Rodzice: Zeus i Mnemozyne (bogini pamięci)

Atrybut: brak

Charakterystyka:

Polihymnia była opiekunką poezji śpiewanej oraz geometrii. Czasami występowała tuż obok Terpsychory jako opiekunka tańca. Niekiedy uważano ją za matkę Erosa, Orfeusza i Triptolemosa. Starożytni Grecy uważali, że wynalazła pierwsze mity i lirę, a jej postać była symbolem poszukiwania ukrytego znaczenia i sensu. Opiekowała się poematami religijnymi i hymnami obrzędowymi. Często przedstawiano ją jako poważną, spokojną i zamyśloną postać, otuloną w chiton i himation, z palcem na ustach, opartą o kolumnę, bez żadnych atrybutów.

Erato

Status: Muza

Patronat: poezja miłosna

Rodzice: Zeus i Mnemozyne (bogini pamięci)

Atrybut: lira, strzała, wieniec mitru i róż

Charakterystyka:

Erato była muzą poezji miłosnej, patronowała również obrzędom ślubnym. Przedstawiano ją z małą lirą, prawie nago, podobnie jak Afrodytę. Niekiedy trzymała instrument przy boku, w drugiej ręce miała strzałę lub wieniec z róż bądź mitru.

Terpsyhora

Status: Muza

Patronat: taniec

Rodzice: Zeus i Mnemozyne (bogini pamięci)

Atrybut: lira lub cymbały, czasami krótki flet

Charakterystyka:

 Według niektórych mitów była matką Syren. Była Muzą tańca, zwykle grała na lirze lub cymbałach. Niekiedy ukazywano ją w tanecznej pozie, z podkasaną spódnicą i wieńcem na głowie, czasami grała na krótkim flecie. Opiekowała się tańcem i muzyka lekką.

Urania

Status: Muza

Patronat: astronomia i geometria

Rodzice: Zeus i Mnemozyne (bogini pamięci)

Atrybut: globus i cyrkiel

Charakterystyka:

To właśnie Uranii przypisywano dar odgadywania przyszłości, ponieważ zajmowała się ruchem gwiazd. Była grecką Muzą astronomii i geometrii. Przedstawiano ją z cyrklem w jednej dłoni, drugą zaś wskazywała w kierunku nieba; opierała się na globusie nieba. Czasami nosiła koronę z gwiazd, a w dłoni dzierżyła lirę.