MISTERIA ELEUZYJSKIE

Miejsce: Eleusis

Ku czci: Demeter i Kory

Częstotliwość: organizowane co roku

Czym były?

Misteria eleuzyńskie były najświętszymi ze wszystkich obrzędów starożytnej Grecji.  Ich kanonicznym tekstem był „Hymn do Demeter” – powstały najprawdopodobniej około XV w. p. n. e., opisujący porwanie córki bogini Demeter – Kory - oraz odzyskanie jej przez matkę. Obrzędy te w symboliczny sposób nawiązywały do odwiecznego cyklu życia – narodzin, wzrostu, śmierci i ponownego odrodzenia, któremu odpowiadał proces rozwoju kłosów zboża.

Przebieg obchodów:

Małe Misteria:

Obchodzone: wiosną w miesiącu antesterion – przełom lutego i marca

Miejsce: Angra na przedmieściu Aten, przy strumieniu Ilissos

Czas trwania: jeden dzień

Przebieg i znaczenie:

Kandydaci przechodzili wówczas tzw. inicjację. Wiązały się one z postami, zabiegami oczyszczającymi i składaniem ofiar.

WIELKIE MISTERIA:

Obchodzone: jesienią  w miesiącu boedromion – przełom września i października

Miejsce: Angra na przedmieściu Aten, przy strumieniu Ilissos

Czas trwania: osiem dni

Przebieg i znaczenie:

I etap – rytualne obmycie w świętych wodach zatoki Faleron,

II etap – właściwe wtajemniczenie:

• złożenie ofiary z prosięcia – w Atenach,

• uroczysta procesja z Aten do Eleusis – trasa określana mianem „świętej drogi”,

• na czele procesji niesiono drewniany wizerunek boga – chłopca Iakchosa,

• młodzi adepci nieśli w procesji liście mirtu i snopki zboża – dary dla bogini Demeter,

• podczas drogi zatrzymywano się w miejscach związanych z boginią Demeter, by odmówić modlitwy,

IV etap – obrzędy odprawiane nocą w świątyni Demeter w Eleusis, zwanej TELESTERIONEM:

• osoba inicjowana – kandydat,

• kapłan – osoba inicjująca nazywana była hierofantem,

• oficjalny herold ceremonii – hierokeryks.

Misterium składało się z trzech etapów:

1. Kandydat musiał wypić specjalny eliksir, dzięki któremu mógł osiągnąć stan doświadczenie wizji mistycznej,
2. Osiągnięcie doświadczenia i wizji mistycznej,
3. Końcowe doświadczenie miało miejsce w wypełnionym oślepiającym światłem pomieszczeniu Anaktoron, znajdującym się w centrum świątyni.

Efektem udziału w misterium była swoista przemiana duchowa – wtajemniczony stawał się adeptem. Obrzęd inicjacji miał za zadanie odmienić całkowicie życie człowieka, zapewniając mu pośmiertną szczęśliwość.

Bibliografia

1. Grecja. Wielkie Tajemnice Cywilizacji, T.19, Warszawa 2009
2. Kerenyi K., Eleusis. Archetypowy obraz matki i córki, Kraków 2004
3. Wielka Encyklopedia Świata. Grecja. Kreta. Ateny, T. 7., Warszawa 2005, s. 226 – 227

Tekst: Lady_Hekate      Oprawa graficzna: Jamnik_sst       Korekta: verien