ERYNIE

Erynie były jednymi z najstraszliwszych bogiń w mitologii greckiej. Jako boginie i uosobienia zemsty, kary i gniewu ze wszelkie zło, nieprawość i przestępstwa, wśród Greków budziły powszechny lęk. Erynie były również personifikacją wyrzutów sumienia, które miały dręczyć każdego, kto dopuścił się występku.

Należały do jednych z najstarszych bóstw panteonu greckiego.  Zamieszkiwały Ereb - Krainę Umarłych. Były córkami Gai i Kronosa – zrodziły się ze spadłej na Gaję krwi okaleczonego Uranosa.

Ich rzymskimi odpowiedniczkami były FURIE, które najprawdopodobniej wywodziły się z Panteonu bóstw etruskich. W wyniku zetknięcia się z kulturą grecką, Furie stały się rzymskimi Mojrami.

W tradycji greckiej nie należało wymieniać ich imion, bowiem mogło to ściągnąć na człowieka nieszczęście i ich gniew,  dlatego nazywano je – zamiennie:

- Araj – Klątwami,

- Eumenides – Łaskami, Łaskawymi,

- Semnaj – Czcigodnymi.

W rzeczywistości Erynie nosiły następujące imiona:

-  Alekto – czyli niestrudzona, która była symbolem nieubłaganego gniewu,

- Tyzyfone - czyli mścicielka, wymierzała karę, najbardziej nienawidziła zabójców i przestępców,

- Megajra – czyli zawistna, wroga, była odpowiedzialna za wywoływanie uczucia zawiści, nienawiści i zadrości, ścigała cudzołożników i zdrajców.

Swoją świątynię Erynie miały w Kerynei w Achai, a jej założycielem miał być Orestes.

Głównym zadaniem Erynii było wysłuchiwanie skarg i lamentów wznoszonych przez ludzkość. Ścigały wszelką nieprawość i nieposłuszeństwo. Czasem ukazywane były w asyście bogini zemsty i sprawiedliwości – Nemezis. Najwytrwalej ścigały zabójców i to im wymierzały najsurowsze kary.

Były personifikacją wyrzutów sumienia po złamaniu tabu.

Według Ajschylosa Orestes ścigany za matkobójstwo przez Erynie, błagał Atenę o wstawiennictwo i sprawiedliwy osąd. Atena ulitowała się nad nim i uwolniła go od winy, a Erynie zaprzestały pogoni za śmiertelnikiem.

W podzięce za zaniechanie zemsty otrzymały od Ateńczyków przydomek EUMENIDES, czyli "łaskawe", zostały ogłoszone bóstwami opiekuńczymi  miasta, a sam Orestes miał wystawić boginiom piękną i okazałą świątynię.

Bibliografia:

• Kubiak Z., Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa 199
• Ludwiczak B., Mitologia Greków i Rzymian, Kraków 2010
• Parandowski J., Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Warszawa 1997
• Graves R., Mity greckie , Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1982
• Pietrzykowski M., Mitologia starożytnej Grecji, Warszawa 1979
• Ajschylos, Eumenidy, Warszawa 2000
• Ajschylos, Ofiarnice,  Warszawa 2002
• Pauzaniasz, Wędrówka po Helladzie, Warszawa 1989

* Pierre G., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 2008

Tekst: Lady_Hekate      Oprawa graficzna: Jamnik_sst       Korekta: verien